Riool meting in Schoorl
11-6-2012
Uniek ondergronds onderzoek voor riooloptimalisatie
De Noord-Hollandse gemeente Bergen wil de beheerkosten van het rioolstelsel beperken. Het transport van sediment door een rioolstelsel speelt hierin een belangrijke rol. Adviesbureau Tauw onderzoekt de opbouw van sediment in een riool in Schoorl en doet dit op een heel bijzondere manier.
Eric Kraak, student Civiele Techniek aan de Hogeschool van Amsterdam met als specialisatie Watermanagement, voert het project uit: ‘De beheerders van het rioolstelsel van de gemeente Bergen wilden meer inzicht in de manier waarop sediment zich opbouwt in een riool. De gemeente heeft deze vraag bij adviesbureau Tauw neergelegd. Vervolgens werd ik benaderd om deze vraag te onderzoeken in de vorm van een afstudeeropdracht. Ik was direct enthousiast.’
Transparante rioolbuis
‘Sediment is in elk watersysteem aanwezig. Daar kun je veel berekeningen op los laten. Voor beheerders is het namelijk van belang om te weten in hoeverre sediment invloed heeft op het hydraulisch functioneren van bijvoorbeeld een watergang. Men wil weten waar er sedimentatie en erosie plaatsvindt. Het gedrag van sediment in een riool wordt beïnvloed door vele processen waar nog weinig van bekend is. Hierdoor is er nog geen eenduidig inzicht in het gedrag van sediment in rioleringen.
De transparante rioolbuis waarvan opnames worden gemaakt
Hoe dit komt? Mensen zien het riool als een soort stortplek en lozen er naast hun behoeften ook etensresten en klein afval. Het is daarom lastig om de eigenschappen van materiaal in een riool te bepalen. Men weet dus ook niet hoe het zich ontwikkelt. Daarbij wordt onderzoek bemoeilijkt omdat een riool onder de grond zit. Daarom wordt er normaliter gebruik gemaakt van een proefopstelling in een laboratorium met kunstmatig of afgenomen rioolwater.’
'Je hoopt natuurlijk op een laag sediment. Na een week lag het er al.'
‘Wij hebben het compleet anders aangepakt en een put op 3 meter diepte laten plaatsen waar vanuit een camera is gericht op een transparante acrylaat rioolbuis van 1,5 meter lang. De buis is aangesloten op een gemengde rioolstreng. Met een interval van 15 minuten maakt de camera een opname van de buis en daarmee het sediment. Een unieke manier die nog niet eerder is toegepast. Op deze wijze kunnen we onderzoeken hoe sediment zich afzet op de bodem van een buis. Als het hard regent, spoelt het sediment dan weg of vindt er cumulatie plaats? Is het seizoen van invloed of de dagelijkse afvoerpieken veroorzaakt door de aangesloten huishoudens? De verbanden die we hierdoor kunnen leggen, kunnen ons veel inzicht verschaffen.’
Geslaagde start
‘Begin februari is de meetopstelling geïnstalleerd en zijn de eerste camerabeelden geanalyseerd. Wat je dan hoopt te zien, is sediment in de buis. En dat is ook waargenomen. Er lijkt tevens een golfbeweging in te zitten zoals een beddingvorm in een watergang. Echt heel bijzonder. Het eerste onderdeel van het project, de uitvoering, is dus nu al geslaagd. Het koppelen van alle resultaten via de camerabeelden, ultrasone niveaumetingen en debietmetingen volgen nog. Uiteindelijk wil ik wetenschappelijke artikelen gaan schrijven over dit onderzoek en publiceren in diverse vakbladen.’
'Er lijkt een golfbeweging te zitten in het aanwezige sediment.'
Gemeente Bergen aan het woord
George Stockell, Civiel Technicus bij de gemeente Bergen: ‘Wij willen onze beheerkosten zien te beperken. Daarvoor moet je weten hoe je rioolstelsel functioneert. Met de uitkomsten van dit onderzoek kunnen wij in de toekomst ons rioolbeleid optimaliseren. Daarnaast is het voor mij als civiel technicus natuurlijk een buitengewoon interessant project.
'Het project heeft me nu al verrast.'
